In het boek ‘Yogatherapie voor lichaam en geest’ van Mukunda Stiles staat het schitterende verhaal van Matsya de vis, die volgens de overlevering uiteindelijk de eerste yogaleraar onder de mensen zou worden. Het verhaal speelt zich af in een ver verleden. Een uitgestrekte oceaan bedekt de aarde. Grote landmassa’s zijn er nog niet, er zijn hier en daar slechts kleine eilandjes. Op het strand van één van die eilandjes onderwees de god Shiva zijn echtgenote Parvati in de yogaleer. Toevallig zwom Matsya de vis in de buurt van dat eiland rond en ving hij het gesprek tussen Shiva en Parvati op. De woorden troffen hem diep en hij bleef geboeid luisteren.
Shiva legde uit dat – hoewel je jezelf als afzonderlijk wezen beschouwd – je in werkelijkheid één bent met alles. Dit besef van onderlinge verbondenheid brengt ongekende vreugde teweeg en je kunt dit bereiken door yoga te beoefenen. Vervolgens legde Shiva uit welke vormen van yoga er zijn 1.
Terwijl Matsya naar deze yogaleer luisterde werd hij steeds stiller en vrediger van binnen. Door deze rust verdwenen alle overtollige spanningen uit zijn lichaam en bereikte hij de volmaakte houding (asana). Hij kromde zijn rug in de Vishouding (Matsyasana) om nog beter te kunnen luisteren. Zijn ademhaling werd steeds rustiger en hij merkte hoe deze rustige en diepe ademhaling (pranayama) hem vervulde van levenskracht. Feitelijk doorliep Matsya alle stadia van de yoga (die later door de wijze Patanjali op schrift zijn gesteld 2) en ging hij volkomen op in de ervaring van één zijn met alles en iedereen.
Toen Shiva merkte hoe stil en intens geconcentreerd Matsya aan het luisteren was, ging hij naar hem toe en raakte hij hem aan om hem te zegenen. Hierdoor veranderde Matsya in een menselijk wezen. Shiva gaf hem een nieuwe naam: Matsyendra, de god van de vissen. Matsyendra kwam aan land en ging bij Shiva en Parvati op het strand zitten. Shiva en Parvati vervolgden hun gesprek, en terwijl Matsyendra luisterde, draaide hij zijn rug in een torsie (Ardha Matsyendrasana) zodat hij zijn aandacht nog beter kon richten op het gesprek.
Na deze inwijding in de yogaleer ging Matsyendra zelf yogales geven aan andere mensen en zo werd hij de eerste yogaleraar.
Natuurlijk zal het niet letterlijk zo gegaan zijn, maar het is wel een mooi verhaal en het maakt op een treffende manier duidelijk waar het in de yoga nu eigenlijk om gaat. Wat het verhaal namelijk laat zien is dat het vreugdevolle besef van eenheid voor iedereen haalbaar is, als je tenminste serieuze aandacht wilt besteden aan de yogaleer en bereid bent haar in praktijk te brengen.
_________________________________________
1 zie artikel ‘De Vier Vormen van Yoga‘ op deze blog.
2 zie artikel ‘De Acht Ledenmaten van Yoga’ op deze blog.
